We wszystkich gałęziach przemysłu wykorzystywane są różnego rodzaju zbiorniki, służące do przechowywania surowców lub produktów. W zależności od przechowywanej substancji wymagają one stosowania różnych środków, mających na celu bardziej lub mniej dokładną ochronę ich zawartości. Nie należy zapominać jednak, że sam zbiornik również musi być należycie zabezpieczony, a podstawowym urządzeniem, który jest w stanie to zapewnić, jest zawór oddechowy.

Zawory oddechowe zapobiegają niebezpiecznym skutkom występowania zbyt dużych skoków lub spadków ciśnienia wewnątrz aparatów procesowych, a zatem nie dopuszczają do wystąpienia ich eksplozji lub implozji. Urządzeń, których zawory oddechowe są absolutnie niezbędnym wyposażeniem, jest w przemyśle wiele, od często stosowanych wymienników ciepła płaszczowo-rurowych, aż po specjalistyczne separatory koalescencyjne.

Zawory oddechowe są z reguły projektowane dla konkretnych instalacji, z uwzględnieniem specyfiki danego procesu:

- Najważniejszym parametrem, jaki musimy wziąć pod uwagę, gdy dobieramy bądź projektujemy zawór oddechowy, jest pewne ciśnienie krytyczne, powyżej lub poniżej którego zbiornik ulegnie zniszczeniu – mówi Adam Tymoszewski, właściciel firmy Pro-mill s.c., projektującej i produkującej aparaturę procesową. – Każdy zawór oddechowy zbudowany jest tak, aby otworzył się w momencie, gdy w urządzeniu ciśnienie osiągnie niebezpieczną wartość. Wartość tę możemy określić, wykonując obliczenia wytrzymałościowe danego aparatu. Należy także pamiętać, aby dostosować materiał, z którego wykonany będzie zawór oddechowy, do rodzaju substancji wykorzystywanych w procesie.

Zawory oddechowe możemy podzielić na trzy podstawowe rodzaje:

• zawory nadciśnieniowe - przy zbyt wysokim ciśnieniu odprowadzają nadmiar gazu na zewnątrz, co zapobiega eksplozji,
• zawory podciśnieniowe - przy zbyt niskim ciśnieniu uzupełniają niedobór gazu, co przeciwdziała implozji,
• zawory nadciśnieniowo – podciśnieniowe – mogące działać w obie strony.

Jak już wspomniał pan Adam z firmy Pro-mill, dobór materiału, z którego wykonywane są zawory oddechowe, nie może być przypadkowy. Rozwiązaniem dobrze sprawdzającym się w wielu przypadkach, a przy tym najbardziej ekonomicznym, jest wykonanie zaworu oddechowego z polimeru, najczęściej z polietylenu. Materiałem droższym, ale koniecznym, gdy mamy do czynienia z bardziej agresywnym medium bądź dużymi ciśnieniami jest stal nierdzewna, typowo AISI 304 lub AISI 316L.

Doboru właściwego rozwiązania, zarówno jeśli chodzi o materiał, jak i konstrukcję zaworu, powinien dokonać doświadczony projektant na podstawie danych procesowych oraz własnego „wyczucia”, nieocenionego w pracy inżyniera.