Na czym polega praca stolarza?

Drewno jest jednym z materiałów, które od zarania dziejów, są wykorzystywane przez człowieka. Na przestrzeni wieków używało się go do budowy domów, mebli, elementów wykończeniowych, a nawet narzędzi. Stolarze, czyli rzemieślnicy, którzy zajmowali się obróbką drewna byli szanowani, byli szanowani, a ich usługi wysoko cenione i drogie. W XX wieku, gdy drewno było wypierane przez inne powszechnie dostępne materiały, jak metale, wyroby drewnopochodne czy tworzywa sztuczne, zawód stolarza stawał się coraz mniej popularny i pożądany. W ostatnich latach można jednak zauważyć odwrócenie tej tendencji, a wielu klientów znów zaczyna doceniać urok i artyzm drewnianych mebli wykonywanych przez wysokiej klasy fachowców. Są one droższe niż te popularne, które można kupić w marketach lub centrach handlowych, ale na pewno trwalsze, mają więcej charakteru i oryginalności. A to nie jedyne produkty, które można zamówić u wysokiej klasy stolarza. Na czym więc polega praca stolarza?

Stolarz a cieśla

Zanim będzie można szczegółowo opisać stolarkę jako rzemiosło, trzeba rozwiać wątpliwość dotyczącą dwóch różnych zawodów, których przedstawicieli uważa się za wykonujących tę samą pracę. Trzeba pamiętać, że stolarz i cieśla to nie ten sam rzemieślnik. Mają cechy wspólne, obaj pracują przy użyciu drewna, ale efekty ich pracy są zdecydowanie inne. Cieśla buduje z drewna elementy konstrukcyjne budynków lub innych konstrukcji, na przykład więźby dachowe. W skrócie można powiedzieć, że wytwory jego pracy są na stałe powiązane z obiektem, bo trzeba pamiętać, że cieśla może, choć dziś to już rzadko wykorzystywane, pracować też na przykład przy budowie okrętu. Stolarz nie wykonuje elementów stałych budowli. W budownictwie jego pracę wykorzystuje się do wykonania podłóg, schodów, ram okiennych i innych, podobnych fragmentów budynku. Najczęściej jednak wykonuje meble – od bardzo prostych, po bogato zdobione, które można uznać za dzieła sztuki użytkowej.

Stolarz dawniej

Trudno jednoznacznie wskazać, kiedy powstał zawód stolarza. Wynika to z prostego faktu – przedmioty, które mogły powstać dzięki pracy stolarza znajdowane są w praktycznie każdych wykopaliskach, więc trudno stwierdzić czy wykonywał je już wyspecjalizowany rzemieślnik czy może każdy we własnym zakresie wykonywał niezbędne przedmioty.

Badając jednak antyczne zabytki łatwo stwierdzić, że już w starożytnym Egipcie, około 5000 lat temu, powszechne były stoły, krzesła i inne meble wykonane z drewna. Wykorzystanie drewna jako materiału do wykonywania produktów codziennego użytku było powszechne w niemal wszystkich kulturach antycznych – rzymskiej, greckiej, chińskiej, japońskiej czy bliskowschodniej. Stolarze byli wówczas wysoce wykwalifikowanymi rzemieślnikami, którzy dzięki swojej pracy mogli żyć na wysokim poziomie.

Trudno stwierdzić kiedy na ziemiach polskich rozwinęło się stolarstwo. Można jednak przypuszczać, że w związku z powszechnym dostępem do surowca, stolarze pojawili się wraz z pierwszymi osadami słowiańskimi.

Wiadomo natomiast dokładnie kiedy nastąpił dynamiczny rozwój stolarstwa. Było to u schyłku średniowiecza, gdy nastąpił szybki rozrost miast, a wraz z nim powstał całkiem nowy stan, czyli mieszczaństwo. Ludzie ci mieli wysokie zapotrzebowanie na meble i inne drewniane elementy do swoich domów i mieszkań. Spowodowało to, że pod koniec XV wieku w Krakowie założono pierwszy cech stolarski. Aby do niego należeć trzeba było posiadać odpowiednie umiejętności. Dzięki temu znacznie wzrosła jakość usług.

W kolejnych wiekach usługi stolarskie z jednej strony stawały się coraz bardziej powszechne, ale z drugiej – najbogatsza część społeczeństwa oczekiwała czegoś więcej niż prostych mebli i wykończeń. Chcieli artyzmu, który niektórzy stolarze mogli zaoferować. W połowie XVIII wieku powstała pierwsza szkoła meblarstwa, gdzie obok wiedzy na temat konstruowania i materiałów uczono również wykonywania zdobień. Meble stały się więc wytworami sztuki użytkowej, a wśród stolarzy wyodrębnił się specjalny rodzaj takiego rzemieślnika – ebenista, który zajmował się wykonywaniem mebli o wysokiej wartości estetycznej.

Stolarz obecnie

Przez wieki drewno było najpowszechniejszym materiałem w domach, więc zapotrzebowanie na pracę stolarzy nie malało. W XX wieku rozpowszechniły się jednak inne materiały i sposoby budowania mebli. Coraz więcej z nich wykonywano masowo w fabrykach, gdzie stolarz w zasadzie nie był potrzebny, bo do wykonania zaprojektowanych mebli z gotowych elementów wystarczył niewykwalifikowany robotnik.

Wiele wskazywało na to, że stolarz stanie się zawodem niszowym, wykonywanym tylko przez prawdziwych pasjonatów, dla których zysk nie jest najważniejszy. Stało się jednak inaczej. Po krótkotrwałym zachwycie nad gotowymi meblami z katalogów ludzie zaczęli dostrzegać ich mankamenty – jakość wykonania, brak oryginalności, brak możliwości dostosowania ich do przestrzeni o nietypowych rozmiarach.

Odpowiedzią na te problemy byli właśnie stolarze, który w międzyczasie zdążyli dostosować się do nowoczesnego klienta. Dziś nie pracują już tylko w drewnie, które jest drogim materiałem, ale również w o wiele tańszych płyt drewnopochodnych, a swoje produkty mogą wykańczać za pomocą metalu lub szkła.

Stolarze oferują dziś zresztą nie tylko wytwarzanie mebli na zamówienie klienta, ale również renowację starych drewnianych elementów czy uzupełnianie ubytków w drewnianych i zabytkowych meblach.

O tym, że zawód stolarza z jednej strony znów stał się bardzo popularny, a z drugiej strony – jest również pożądany najlepiej mogą świadczyć liczne ogłoszenia i zlecenia w Internecie. Można je znaleźć chociażby na przykładowym portalu - http://oferia.pl/zlecenia/remonty-i-wykonczenia/stolarstwo. Większość dotyczy wykonania mebli na zamówienie, ale można znaleźć tam również ogłoszenia dotyczące innych wytworów z drewna, na przykład podłóg czy tarasów.

Wszystko wskazuje więc na to, że stolarstwo, pomimo tego, że jest jednym z najstarszych rzemiosł, wciąż ma się dobrze, a popyt na tego typu usługi nie słabnie i nic nie zapowiada, żeby w najbliższym czasie mogło się to zmienić.